Celebrada a IX edición das Xornadas de Auditoría e Contabilidade en Galicia

Fonte: Consello Galego de Economistas

13/12/2024

Co foco na sustentabilidade e a intelixencia artificial, entre outros asuntos, o pasado día 12 de decembro, tivo lugar unha nova edición das Xornadas de Auditoría e Contabilidade en Galicia, que non só brindou unha oportunidade para obter información directa sobre as últimas novidades en ambos os sectores, senón que tamén buscou adiantarse aos desafíos e tendencias que influirán no futuro da auditoría e a contabilidade no mediano prazo.

Máis de cento cincuenta profesionais déronse cita nun evento que, como vén sendo habitual nos últimos anos, contou coa organización conxunta das corporacións representativas de ambas as profesións a nivel autonómico, o Consello Galego de Economistas -co apoio e a colaboración do REA- por unha banda, e a Agrupación Territorial 4ª (de Galicia) do Instituto de Censores Xurados de Contas de España, por outro.  

No acto inaugural participaron os máximos representantes de ambas as institucións, Miguel A. Vázquez Taín, e Enrique González González, que estiveron acompañados polo Conselleiro de Facenda e Administración Pública da Xunta, Miguel Corgos López-Prado.

O presidente do Consello Galego, Vázquez Taín, quixo resaltar nas súas primeiras palabras que “é o interese dos asistentes o que fai que cada ano nos expoñamos unha nova edición”.  Así mesmo, puxo en valor tanto o traballo levado a cabo polos profesionais da auditoría e a contabilidade, “que dota ao sistema dunhas certidumbres imprescindibles para a súa óptimo funcionamento”, como o realizado polas corporacións que os representan, “ás veces soterrado, pero sempre sen apartarse da súa función de analista da normativa que afecta a un sector, achegando a súa visión crítica construtiva”.

Enrique González, pola súa banda, destacou a necesidade de renovación no sector, “e para iso, desde aquí, quero brindar todo o meu ánimo a quen se presentaron ao exame do ROAC e non o lograron superar, para que non se desanimen e ténteno de novo, pois necesitamos persoal para enfrontar os retos que tanto a Intelixencia Artificial como a sustentabilidade vannos a expor”. Finalizou indicando que o traballo tanto de auditores como de expertos contables contribúe a unha economía mellor: “como sempre digo, sen o noso labor a información económica no noso país sería distinta, sería peor”.

O Conselleiro de Facenda iniciou a súa intervención felicitando aos organizadores por unha “nova edición dunhas Xornadas que xa se asentaron plenamente como un foro de referencia para o sector”. Sinalou posteriormente o acertado da lema destas, “pois tanto a Intelixencia Artificial como a sustentabilidade son tamén obxectivos estratéxicos da Xunta”, explayándose a continuación sobre as iniciativas do executivo galego en amabas materias. 

A primeira das mesas, que se expuxo como un foro de debate a través de preguntas e respostas, estivo protagonizada polos presidentes do ICAC e do ICJCE, Santiago Durán Domínguez e Víctor Alió Sanjuán, respectivamente, así como polo Presidente do REA Auditores do Consello Xeral, Emilio Álvarez Pérez-Bedia.

O primeiro dos temas que saíu á palestra foi o da actual situación do sector. Neste sentido, Durán, sinalou que cada vez detecta un mayoro recoñecemento aos profesionais: ”o que en certa medida tamén nos obriga a mostrar aos nosos clientes toda a potencialidade da auditoría de contas, temos que tratar de vender máis noso labor, para que se siga valorando cada vez máis”.

Alió indicou que o sector está “a atravesar un bo momento, con crecementos sostidos e sen caída de prezos”. Sobre os retos ou problemas máis perentorios, citou a xestión do talento nas firmas, a dimensión da regulación (“temos que ser capaces de absorber todo ese volume”), a asunción das novas tecnoloxías, a sucesión nas firmas, sobre todo en cidades pequenas, así como “subirse á onda lla sustentabilidade e seguir construíndo unha relación frutífera co ICAC”.

Sobre este asunto Pérez-Bedia indicou que, aínda que macroeconómicamente o sector non está mal, “xa que crecemos en facturación, emprego, premio medio e informes emitidos”, se se entra ao detalle aparecen algúns problemas, “como os honorarios, que seguen moi baixos, a concentración dun mercado no que só oito asinas copan o 70% do mesmo, ou a falta de persoal con continuidade no tempo”.

O segundo tema a debate foi a transposición da Directiva de Sustentabilidade, que foi remitida como procedemento de urxencia ás Cortes o pasado mes de outubro, proceso sobre o que Durán pon como data o próximo ano, “o cal complica a situación de quen estaban obrigados pola norma desde o 1 de xaneiro de 2024”, sinalou. Pola súa banda, Pérez-Bedia comentou que desde o REA leva xa bastante tempo ofrecendo formación sobre o particular, “posto que o vemos como unha nova liña de negocio e de atracción do talento novo ás firmas, que se poden sentir máis atraídos á profesión ao fío desta materia”.   

Nesa mesma liña, Alió revelou que máis de sete mil empresas van necesitar publicitar e auditar informes en materia de sustentabilidade, o que, na súa opinión, supón “unha gran oportunidade de negocio non só para as grandes firmas se non para firmas de calquera dimensión”.

A continuación, entrouse nunha materia que, como se puido comprobar, resulta nun punto de fricción entre as dúas corporacións de profesionais, que non é outro que a NIA-EMC (Entidades menos complexas). A este respecto, Pérez-Bedia mostrouse favorable á adaptación da mesma en España, xa que non consideramos que vaia a supor unha división da profesión, “dado que a división xa existe e está moi marcada, entre granes firmas e o resto”. Para Alió, con todo, si se vai a producir esta división, “creando unha especie de auditores de primeira e auditores de segunda, o que sen dura terminará impactando no premio”. Ademais, destacou que, segundo a experiencia rebabada polo ICJCE nunha simulación práctica, “esta NIA non vai reducir a carga de traballo e o seu ámbito de aplicación obedece a algúns aspectos subxectivos, o que compromete a seguridade xurídica”.  A pesar desta postura atopada, Aliou sinalou que ambas as corporacións traballan para acordar unha posición común sobre o asunto.

En opinión de Durán, “neste asunto, loxicamente o ICAC respecta a posición de cada corporación”, aínda que si indicou que pode supor a aparición de profesionais de primeira e de segunda categoría.

A irrupción da Intelixencia Artificial foi o seguinte tema tratado na mesa. Neste sentido, Durán recalcou que o profundo cambio na forma de facer auditoría que a IA supón, “ten que vir acompañado dun cambio normativo”. Pérez-Bedia puxo de manifesto o problema de que persoal das baixas capas das firmas poidan ver o seu traballo comprometido pola IA, mentres que Alió destacou o perigo que da adopción da IA supoña un descenso na calidade dos traballos, “hai que aplicala con cautela e aos poucos”.

O último dos asuntos tratados foi o do tamaño das firmas, no que o tres intervinientes coincidiron na necesidade de aumentar o para facer fronte aos retos que a IA, a sustentabilidade e a adopción das novas tecnoloxías están xa expondo.

No segundo relatorio Ana Manzano Cuadrado, Subdirectora Xeral de Normas Técnicas de Auditoría do ICAC, expuxo as novidades técnicas e normativas máis recentes, e Myriam Rebollo Díaz, Subdirectora Xeral de Control Técnico do supervisor, centrouse en tratar de proporcionar aos auditores unha visión clara das áreas críticas de cumprimento, axudándolles a axustar as súas metodoloxías, manter as súas prácticas aliñadas coas esixencias regulatorias e garantir un desempeño rigoroso na execución dos seus encargos. Para iso, analizou as deficiencias detectadas nas revisións realizadas por este organismo.

A implementación en España da NIIF 15 e NIIF 9, a través do Real Decreto 1/2021 e a Resolución do ICAC, substituíron a Norma de Rexistro e Valoración 14, pasando dun recoñecemento de ingresos baseado na entrega a un enfoque na transferencia de control dos bens ou servizos ao cliente. Este novo marco do recoñecemento de ingresos cobrou protagonismo no seguinte relatorio, que foi levada a cabo por Enrique Villanueva García, Profesor Titular da Universidade Complutense de Madrid, quen comentou as particularidades do modelo de cinco pasos que, aínda sendo amplamente coñecido, a súa aplicación práctica en contratos complexos e variables aínda xera retos e cuestións sobre a súa correcta implementación e sobre os requirimentos de desagregacións detalladas na memoria.

Concluíu a sesión da mañá o relatorio que levou por título “Actuacións do experto independente no ámbito mercantil”, particular que foi diseccionado por Fernando Cuñado García-Bernalt, Vicepresidente do Rexistro de Expertos Contables (CGE-ICJCE).

Cuñado tomou como base da súa exposición a Guía Nº 5 do REC “Informes do Experto Independente Contable”, cuxa xustificación, indicou, “é a indefinición do propio Experto Independente nos numerosos ámbitos de actuación e casuísticas existentes na o ámbito mercantil”. En concreto, referiuse ás seguintes cuestións en particular:

- Independencia: considera que non é compatible ser plenamente independente no marco dun mandato no que o Experto Contable acorda co seu cliente os procesos de revisión e verificación que van realizarse.

- Nivel de Conclusión: o usuario do informe espera unha conclusión clara, concreta, cun nivel adecuado de asertividad, e reducindo ao mínimo que dita conclusión poida ser interpretada.

- Distribución do informe: na distribución do informe hase de facer compatible o interese do cliente e o dos posibles terceiros, destinatarios naturais, que non subscribisen a Carta de encarga. 

-Carta de Manifestacións: non debe converterse nun salvoconducto para “relaxar” o nivel de detalle nos procedementos de revisión e verificación, nin pode ser interpretada como unha delegación de responsabilidade en canto ao nivel de conclusión que se refire.

-Carta de encarga: que debe conter, polo menos, o obxecto do mandato, os antecedentes e o contexto da situación, o alcance do traballo a realizar, o produto a entregar, o equipo de traballo, as fontes de información, os honorarios profesionais e condicións de facturación, as cláusulas xerais de contratación e a aceptación da devandita carta.

A primeira sesión da tarde estivo a cargo de Esther Ortiz Martínez, Vicepresidenta de Economistas Contables EC-CGE, quen desenvolveu o relatorio titulado “Normas de Elaboración de Informes de Sustentabilidade”. Vertebrou a súa exposición na Directiva sobre Información Corporativa de Sustentabilidade (CSRD), en vigor desde o 1 de xaneiro de 2024, e nas Normas Europeas de Información en Sustentabilidade (NEIS/ESRS), aprobadas mediante o Regulamento delegado (UE) 2023/2772.

A quenda a continuación foi para disertar acerca da detección de fraude e a Intelixencia Artificial, asunto protagonizado por María Barcenilla Torres, Directora de Smart Forensic en KPMG, quen ofreceu unha ampla visión sobre como a tecnoloxía en xeral, non só a IA, está a transformar os métodos tradicionais de detección de fraudes -non a tipoloxía dos delitos- e a súa aplicación na análise de grandes volumes de datos para garantir a transparencia e a confiabilidad nos informes financeiros.

Pecháronse estas Xornadas abordando os principais factores que poden comprometer a continuidade das firmas de auditoría e a obrigatoriedade de que estas desenvolvan os seus plans de continxencia. Entre os riscos que poden comprometer a continuidade falouse da rotación de persoal, a dependencia de clientes crave, os riscos reputacionales ou a xubilación ou baixa dun socio. Desenvolveron este tema, de gran relevancia para o sector, José Javier Castillo Eguizábal, Profesor da Facultade de Economía e Empresa de Zaragoza e Enrique Delgado Carravilla, Asesor Xurídico externo do REA Auditores-CGE.

Castillo comezou comentando que o Plan de continuidade dunha firma de auditoría “é o gran esquecido a pesar de que é un requirimento que establece tanto a Lei como o Regulamento de Auditoría”. A continuación, desenvolveu a súa intervención incidindo nos cambios substanciais que poden que poden comprometer o futuro da firma indicando que “o noso obxectivo debe ser o de analizar as diversas circunstancias que poden supor riscos de continuidade que requiren unha reflexión e unha análise periódica, para expor as respostas que poden ou deben darse a eses riscos”. Finalizou a súa exposición compartindo como exemplo o de Plan de Continuidade da súa propia firma.

Delgado, pola súa banda, centrouse nas estratexias sucesorias nas firmas de auditoría, destacando o rol protagonista que nesta materia adquiren os estatutos (transmisión de participacións), os protocolos familiares, os pactos entre os socios, como marco de actuación que fortalece as bases para a continuidade da empresa.

Finalizou deste xeito unha nova edición dunhas Xornadas que, como vén sendo habitual, serviron tanto como formación de reciclaxe en auditoría e contabilidade como para realizar unha posta en común e de reflexión e debate sobre os problemas, solucións e retos que ambos os sectores deben de enfrontar a curto e medio prazo.