Celebrado o XVIII Encontro en Galicia de Profesionais do Dereito Concursal

Fonte: Consello Galego de Economistas

11/10/2024

Organizado polo Consello e celebrado os pasados días 3 e 4 de outubro en Santiago de Compostela, o XVIII Encontro en Galicia de Profesionais do Dereito Concursal, centrou gran parte da súa atención en divulgar o protagonismo e impacto dos profesionais da insolvencia no mundo empresarial, presenza que, nos últimos anos, alcanzou o seu zénit pola súa imprescindible contribución para que empresarios e consumidores sobreendeudados obteñan a exoneración das súas débedas.

Miguel A. Vázquez Taín, presidente do Consello, foi unha vez máis o encargado de dar a benvida aos máis de cento oitenta profesionais do ámbito forense que, tanto de maneira presencial -na sede do Auditorio Abanca- como vía online, non se quixeron perder este foro, xa consolidado como todo un referente do sector.

Na súa intervención, Taín puxo en valor o traballo desenvolvido polos profesionais da administración concursal, “factor crave na reconducción de empresas e particulares en situacións de emerxencia”, así como do labor levado a cabo REFOR, “tanto o seu parte visible, achegando información e formación, como nesoutro traballo máis soterrado, achegando a súa experiencia e coñecemento para que os pronunciamentos lexislativos que afectan o traballo dos profesionais do ámbito concursal revertan en beneficio para toda a sociedade”.

Acompañaron a Taín nesta mesa inaugural, Diego Calvo Pouso, Conselleiro de Presidencia, Xustiza e Deportes da Xunta; Miguel Romeu Sánchez, Presidente do REFOR, Economistas Forenses do CGE e Ramón Juega, codirector do Encontro.

Este último recoñeceu na súa intervención que “non estamos a atravesar un bo momento para os profesionais do sector”, a solución, na súa opinión “non é saír correndo, senón seguir formándonos para adaptarnos aos cambios que se aveciñan, facendo ver á sociedade e aos axentes económicos que o noso labor vai moito máis alá de ser meros enterradores de empresas”.

O Presidente do REFOR, pola súa banda, valorou na súa intervención o feito de alcanzar a décimo oitava edición dunhas xornadas destas características, pois “non é fácil manter este nivel de traballo e compromiso ano tras ano”. Concluíu as súas palabras destacando o labor de formación que realiza o REFOR para “lograr detectar anticipadamente signos negativos nas empresas que puidesen desembocar en situacións de insolvencia”.

Finalizou o Diego Calvo a quenda de intervencións desta inauguración, destacando que co labor realizado os economistas forenses “non só reverte en beneficio para as empresas e os seus propietarios, senón, por extensión, tamén para os traballadores das mesmas”. Tras pór en valor o programa formativo do Encontro, exhortou aos asistentes a dar a coñecer o voso traballo á sociedade, que parte dela non coñece, “o que debe converterse nun acicate para demostrar o labor fundamental que realizades na sociedade”.

A primeira dos relatorios versou sobre o Regulamento da Administración Concursal -máis dun ano despois de que finalizase o trámite de consulta pública aínda se segue á espera da súa entrada en vigor - e acerca doutras modificacións normativas relevantes. Da proposta existente e as eventuais modificacións que poidan producirse no Regulamento debateron, Bárbara Pitarque Villaescusa (Conselleira Delegada en Leopoldo Pons Grupo), Olga Forner Beltrán (socia responsable do departamento de Dereito Concursal en Marimón Avogados) e Rafael Abril Manso (Asesor de planta do Ministerio de Xustiza e responsable da área Mercantil).

Abril presentou as diferentes iniciativas lexislativas que centran, na actualidade, a axenda ministerial (por exemplo o de Estatística Concursal), sendo esta é unha das principais razóns da demora da aprobación do Regulamento da Administración Concursal. Afirmou, así mesmo, que as leis “non poden estar elaboradas só por técnicos”, requirindo un “maior grao de compromiso do poder lexislativo e dos axentes políticos para impulsar a súa aprobación”.

Pola súa banda, Olga Forner Bárbara Pitarque proclamaron a necesidade de aclarar os requisitos de acceso á profesión, as titulacións e formación esixibles, e instaron o lexislador a aprobar e asegurar a percepción duns honorarios dignos para quen exercen esta función.

Na segunda mesa de debate, titulada “Problemas actuais para a obtención do EPI, recomendacións e solucións prácticas”, foi tachada polo seu moderador, José Canalejas, como “unha das máis importantes do Encontro, non só pola súa temática senón tamén polo nivel dos relatores que a desenvolvesen”, que foron Manuel Marquina Álvarez (Maxistrado do Xulgado do Mercantil Nº 1 de Pontevedra); José Manuel Mosquera Santé (Socio de FCH Fiscal e Mercantil, S.L.P.) e José María Puelles Valencia (Avogado-Administrador Concursal en Ribón Avogados).

Tivo lugar, a continuación, unha mesa de debate titulada: “Concurso sen masa. ¿Ferramenta eficaz para desjudicializar ou para amnistiar ao debedor?”, na que participaron Álvaro Sendra Albiñana (socio de Sendra Avogados), Patricia Vázquez Fernández (Responsable da área concursal de ABANCA) e Ignacio Álvarez Rello (Economista experto en reestruturacións e insolvencias).

No devandita relatorio ofreceuse a visión do réxime dos concursos sen masa desde tres ópticas: a da debedora e o seu letrado no instante que recorren a este particular procedemento, a do acredor profesional que, tras financiar un proxecto empresarial ou un investimento persoal, atópase ante un debedor que manifesta non dispor de activos para afrontar as súas obrigacións; e a dun profesional que debe facerse cargo, de mala gana e por un presumible irrisorio prezo, dunha ardua investigación para dar explicacións do drama e, no seu caso, iniciar as accións que correspondan para satisfacer as expectativas dos acredores.

Finalizou a xornada da mañá do xoves cunha mirada sobre os Novos Expertos Concursais. Contouse para iso con Marta Flores Segura (Of Counsel en Baker Mckenzie), que se centrou na figura do Prepacker ou, tal e como o denomina actualmente a Lei Concursal, “Experto para solicitar ofertas de adquisición da unidade produtiva”; Alfonso Muñoz Paredes (Maxistrado da Sección 28ª da Audiencia Provincial de Madrid) que se referiu ao experto en reestruturacións, e Nuria Fachal Noguer (Maxistrada do Xulgado Mercantil Nº1 da Coruña), que centrou o seu relatorio sobre determinadas cuestións prácticas relativas á administración concursal, en concreto, sobre a súa responsabilidade e separación.

Sobre o Prepacker, Marta Flores indicou que se trata “dunha figura insuficientemente regulada, do mesmo xeito que todo o prepack, e cuxa regulación, previsiblemente, vai ser obxecto dun xiro copernicano coa segunda Directiva en materia de insolvencia”. Sobre o experto dean a reestruturación, Alfonso Muñoz centrou a súa intervención en dous aspectos: a súa independencia -“preocúpame que termina sendo a voz do seu amo, é dicir, de quen lle abona os seus honorarios”, sinalou- e, en segundo termo, sobre “o uso torticero que se pode dar ás posibilidades da súa remoción”.

Pechou a mesa Nuria Fachal aludindo a que a figural de administrador concursal “atópase nestes momentos atravesando a súa particular travesía no deserto”, dado o escaso número de nomeamentos que se produciron desde a aprobación do Texto Refundido da Lei Concursal. Situación esta que entende cíclica, xa que, “do mesmo xeito que a economía, tamén é cíclico o traballo nos xulgados do mercantil e cremos que, cando se supera esta etapa, os nomeamentos de administradores concursais para concurso que teñan certa enxunlla xurídica van rexurdir”.

A xornada de tarde iniciouse facendo un balance sobre o procedemento especial de microempresas, procedemento que está en funcionamento desde fai xa máis dun ano e que veu para quedar. Da súa evolución informática e as melloras que pretenden implantarse proximamente, da casuística acaecida nos primeiros expedientes e experiencias e das interpretacións jurisprudenciales que viron a luz desde a súa entrada en vigor, departiron Héctor Carrillo Prieto (Xefe de Servizo na Subdirección Xeral de Impulso e Innovación dos Servizos Dixitais de Xustiza), Salomé Martínez Bouzas (Maxistrada do Xulgado do Mercantil Nº 2 da Coruña) e Fernando Santiso Vázquez (Letrado da Administración de Xustiza no Xulgado do Mercantil Nº 3 da Coruña).

Pechouse a xornada do xoves coa celebración dunha mesa de debate sobre os aspectos procesuais e substantivos controvertidos da cualificación concursal tras a reforma, particulares que talvez pasasen desapercibidos por gran parte dos operadores debido ao notable descenso do número de procedementos concursais propostos e cualificados como culpables. Sobre o perentorio prazo conferido aos acredores para realizar alegacións, a emisión extemporánea do informe de cualificación a emitir pola Administración Concursal con proposta de culpabilidade, así como outras cuestións de interese, debateron, Eduardo Aznar Giner (Avogado e administrador concursal); Juan Carlos Picazo Menéndez (Maxistrado do Xulgado Mercantil Nº 7 de Madrid); e Enrique García-Chamón Cervera (Presidente da Sección Mercantil da Audiencia Provincial de Alacante).

Un aspecto decisivo ao que debe enfrontarse calquera negocio en crise é realizar unha rigorosa análise que adecue a súa estrutura financeira á realidade da súa estrutura económica e do seu volume de actividade, analizando e detectando todos os riscos existentes. A segunda e última xornada do Encontro iniciouse co relatorio que levou por título “A viabilidade como base para a reestruturación”, na que participaron nesta mesa Francisco José Caamaño Rodríguez (Asociado Principal en Uría e Menéndez Avogados); José Carlos Cuevas de Miguel (Socio da área de Turnaround & Restructuring Strategy en Crowe Spain); e Mariano Villalonga (Director – Debt & Capital Solutions en Arcano Partners), quen conviñeron na necesidade de contar cun plan de viabilidade realista e conseguible para contar co apoio dos acredores e investidores.

Sen solución de continuidade, entrouse de cheo nun novo relatorio, que versou sobre as luces e sombras dos plans de reestruturación non consensuales. Realizou unha exposición inicial do asunto, Andrés Sánchez Magro (Maxistrado do Xulgado do Mercantil Nº 2 de Madrid), quen deixou unha primeira declaración de intencións moi explícita: “Vivimos no gume da navalla da interpretación, onde os xuíces vémonos obrigados a reconstruír os pedazos dunha construción normativa que deixa moitas dúbidas”.

Completaron esta mesa, Francisco Cabarcos Dopico (Socio do departamento de Litigación e Arbitraxe en Garrigues); José Carlos González Vázquez (Socio Director da área de reestruturacións e insolvencias en CECA Magán Avogados); Amelia Mª Pérez Mosteiro (Maxistrada do Xulgado do Mercantil Nº 3 de Pontevedra).

Tras unha pausa para recuperar forzas entrouse na última dos relatorios deste Encontro, que levou por título “Alternativas no alleamento de unidades produtivas ante situacións preconcursales e escenarios concursais”, e que correu a cargo de  María del Carmen Castro Pérez (Maxistrada Xulgado Mercantil 3 de Coruña); Francisco Estepa Domínguez (Avogado e administrador concursal); Raúl Nicolás García Orejudo (Maxistrado Xulgado Mercantil 7 Madrid); e Belén González Fernández (Profesora Dereito Mercantil na Universidade de Málaga).

Deste xeito chegouse a clausúraa deste Encontro, na cal, Isaías González, co-director do evento, tivo palabras de agradecemento tanto para o cento oitenta asistentes, como aos organizadores do Encontro e os colaboradores –Xunta de Galicia, Abanca, Easctivos.com, Govid.é, Lefebvre, MercaDeuda e Web Poxa- e aos relatores, polo excelso nivel exhibido nas súas intervencións, así como aos moderadores das distintas mesas.

En definitiva, unha nova edición dun Encontro Concursal que serviu para que os profesionais do ámbito forense tomasen a palabra, pondo en valor tanto o seu necesario labor nun momento de incerteza financeira como o actual como o seu impacto na contorna empresarial e, por extensión, na sociedade.